xalg musigisinin ince'leri

+0 beyen

هرخالقین اینجه صنعتی وگؤزه للیی وگوجلویو،او خالقین گیملیک،کئچدییی تاریخی یوللاری وپئسیخولوپیک(معنوی حیات)اؤزللیک لرینی وپئداقوژیک(تربییه وی)خوصوصییتلرینه باغلی عکس ائتدیریر.آذربایجان خالقینین اینجه صنعت گنجینه سی نین زیروه سینده دوران خالق موسیقی سی،اونون تاریخی وایندیکی حیاتینین جانلی ترنومچوسودور.آذربایجان شیفاهی عنعنه یه اساسلانان پروفئسیونال(پئشه کار)موسیقی،تاریخ بویوداهی صنعتکارلارین تشبوثو،یارادیجیلیق گوجووایمپرووئزاسا(بدیهه نوازلیق)باجاریغیندان آسیلی اولاراق،تکامول تاپیب وبیزیم دؤوروموزه گلیب چاتمیشدیر.

آذربایجان موغام موسیقی سی،تاریخ بویو خالقیمیزین معنوی حیاتی،دونیا گؤروشو،دوشونجه،عادت-عنعنه لری،پئسیخولوژیک(معنوی) اولاراق،هربیرخاص دؤورده،بیرخلاقییتلی صنعتکار یاصنعتکارقوروپلاری ایله بزه نیب،اوزونه مخصوص یؤن ویول سئچیب وایندیکی دؤوروموزه گلیب چیخمیشدیر.بونو قطعیتله دئیه بیلیریک کی،آذربایجان خالقی تاریخ بویونجا،بوتون آجیلی،شیرینلی،اوغورلو،اوغورسوزحادیثه لرینی وعوموم خالق دوشونجه لرینی آپ-آیدین اؤزمیللی موسیقی سینده عکس ائتمیشدیر.

حتاموغام موسیقی میزین،مرثیه-نووحه بؤلومو ده آذربایجان خالقینین شیعه چیلیک تفکوروندن قایناییب،فورمالاشمیشدیر.واختیله آذربایجان وایرانین بؤیوک سرکرده سی شاه ایسماعیل ختایی آذربایجان تورکجه سینی اؤلکه ده رسمی لشدیریب،ائله جه ده شیعه چیلییی اؤلکه نین رسمی مذهبی کیمی ائلان ائتدی.اوندان قاباق واوندان سونراداها چوخ قووتله،خالقیمیزین شیعه چیلیک وایمام حسین(ع)سئوه رلیک دویغولاری،موسیقی میزین ایچینده اؤزونه مؤحکم یئرآچیب،موختلیف نؤوحه ومرثییه هاوالاریندا اؤزونوگؤسترمیشدیر.خوصوصیله سه گاه درگاهینداچوخلو بیزیم نؤوحه-مرثییه پارچالاریمیز یارانمیشدیروبیزیم گوجلو نؤوحه خانلاریمیزسه گاه اوستونده اوره ک یاندیریجی چیخیشلارائتمیشله ر.سه گاهداسئودالی ومئیدان اورتاسیندابیراؤلومون آغیرلاماسیندان سؤزگئدیروبواؤلومله طبیعت ایسه اؤلور...هله ده ترحیم مجلیس لری نین،آغیرلاماوتعزییه  خانلیق ییغینجاقلاری نین نؤوحه لری سه گاه واونون گوسه لری مرثییه لرینده ایجرا اولونوب ویاخودقاتارواونون هنده ورینده اوخونور.آهنگ مضمونووشعرلرین مفهومو عشق موقددس لییی،عیرفان وآغری دؤزوموآماج یولوندایانماق,معشوق یولونداچالیشماق سون نفسه قده رفداکارلیق،آیاقدان دوشمه ک وایستک دیر.ائله جه ده بیرچوخ ماهنیلاریمیز،کوتله لرین عصیرلربویوایجتیماعی وموختلیف زامانلارداباش وئره ن حادیثه له ردن کؤکونوآلیب.ایندی ده بیزه اوحادیثه لردن دانیشماقدادیر.میثال((سارا))ناغیلی فئودالیزم دؤورونده باش وئرمیش کؤوره دیجی بیرحادیثه دن دوغوب،بیرگؤزه ل فولکلورنومونه سینه  چئویریلیب واؤزعکسینی سه گاه تصنیفی اولان ((آپاردی سئللرسارانی))ماهنیسینداتاپمیشدیر.

ائله جه((قاچاق نبی))ماهنیسی همین دؤورون،ظولمکارلیق علئیهینه اولان اکینچی-کندچی حرکاتینین حیکایتچی سیدیر.تاریخ بویو،سئودایولوناصداقتاه قدم قویان،اؤزحاققینی ایییدلیکله مودافیعه ائده ن،ایجتیماعی حیاتداعاییله لرینینم روزوسونوقازانماق اوچون،یورولمادان چالیشان،اؤزتوپراغی نین قوروقونداشوجاعتله دؤیوشن اینسانلار،یقین دیرکی بئله بیر حادیثه لرین عکس ائتدیرمه سینه،لازیمی ایستعداد،باجاریغاویارادیجیلیق گوجونه مالیک اولابیلرلر.وآیدیندیرکی،اینجه صنعتین موختلیف نؤولری،شئر،ادبیات وفولکلوریک موسیقی کیمی فورمالاردا،خالقین حیسیاتی نین فورمالاشماسینا،توپلانیب،جیلالانیب ونسیلده ن-نسیله کؤچورولمه سینه بؤیوک ایمکانلاریارادیر.

یوخاریدادئدیکلریمیزین بیرجانلی میثالی ایسه،بیزیم گؤزه ل وهیجان یارادیجی موغاملاریمیزدان بیری اولان((چارگاه))دیر.البته بوحاقدااولدوقجاگئنیش آچیلابیله ر؛لاکین بوکیچیک یازیدااونلارین هامیسیناچاغ یوخدور.تکجه بونا ایشاره ائتمک کیفایت دیرکی،آذربایجان خالقینین کئچمیشینده باش وئره ن ایییدلیکلر،توپراق،شرف،آدوناموس یولوندایاراتدیغی حماسه لر،قانلی دؤیوشله روآمانسیزموباریزه لرچوخ گئرچکوضعییتده اؤزعکسینی چارگاهداتاپمیشدیر.چارگاهین قورولوشوحتا((درآمد))،((برداشت))ومایه دن باشلایاراق و((بسته نیگار))شؤعبه سینی بیتیریب و((حاصار))-اداخیل اولاراق،سونوندا((موخالیف))و((منصورییه))ده بیته رک،حاق وباطیل قووه لری آراسینداکی باریشمازموباریزه وقارشیلاشمانی آچیق-آشکارگؤستریب ونهایت حاق قووه لری نین قله به چالماغیلا بیتمیشدیر.

  • مسعودفیوضات



  • [ ]